Stonehenge - jedna z najsłynniejszych budowli megalitycznych

Stonehenge to niezwykłe miejsce, które przyciąga miliony turystów z całego świata. Znajduje się w hrabstwie Wiltshire w południowej Anglii, zaledwie 13 kilometrów od Salisbury. To nie tylko kamienne kręgi, ale także tajemnicza atmosfera, która sprawia, że każdy, kto je odwiedza, czuje się częścią czegoś wyjątkowego. Poznajmy zatem historię, architekturę i teorie dotyczące tego monumentalnego zabytku!

Budowa Stonehenge rozpoczęła się około 3100 roku p.n.e. i trwała przez wiele stuleci. To czyni ją jednym z najstarszych i najbardziej złożonych projektów budowlanych w historii.

1. Pierwsze elementy konstrukcji:

1. Wał ziemny

1. 56 dołów znanych jako Aubrey Holes

2. Kolejne fazy budowy (2600-2400 p.n.e.):

1. Wzniesienie kamiennych kręgów

1. Zewnętrzny pierścień z 30 sarsenów

1. Wewnętrzny krąg z błękitnych kamieni (Bluestones)

Architektura Stonehenge jest naprawdę imponująca. Kamienie sarsenowe ważą od 25 do 40 ton, a niektóre z nich mają wysokość do 9 metrów. Ustawione w formie kręgów i podkowy, sugerują, że miały nie tylko funkcję praktyczną, ale także symboliczną. Centralnym punktem konstrukcji jest Altar Stone, który obecnie leży przewrócony. W okolicy znajdują się także Aubrey Holes, które mogą być pozostałością po drewnianej konstrukcji otaczającej kamienne kręgi.

Stonehenge ma status Scheduled Ancient Monument od 1882 roku, co oznacza, że jest uznawane za zabytek o szczególnym znaczeniu historycznym. W 1986 roku obiekt został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, co podkreśla jego znaczenie jako jednego z najważniejszych zabytków kultury światowej.

Stonehenge owiane jest tajemnicą, a jego pierwotne przeznaczenie wciąż budzi wiele spekulacji. Uważa się, że mogło pełnić różne funkcje:

1. Religijne

1. Astronomiczne

1. Miejsce pochówku

Jedna z popularnych hipotez sugeruje, że Stonehenge mogło być miejscem kultu religijnego, związanym z obserwacją ruchów słońca i księżyca. Ustawienie kamieni w stosunku do wschodzącego słońca podczas letniego przesilenia wskazuje, że mogło to być miejsce ceremonii związanych z cyklami natury. Inna teoria sugeruje, że Stonehenge było miejscem pochówku, co potwierdzają liczne znaleziska ludzkich szczątków w okolicy. Niektórzy badacze twierdzą, że mogło być także prymitywnym obserwatorium astronomicznym, wykorzystywanym do przewidywania zaćmień i innych zjawisk astronomicznych, co świadczy o zaawansowanej wiedzy starożytnych budowniczych.

Stonehenge składa się z dwóch głównych rodzajów kamieni:

1. Sarseny - największe kamienie w konstrukcji, pochodzą z Marlborough Downs, oddalonego o około 30 kilometrów na północ od Stonehenge.

2. Błękitne kamienie (Bluestones) - mniejsze, ważą od 2 do 5 ton, pochodzą z gór Preseli w Walii, oddalonych o około 250 kilometrów.

Transport tych kamieni był ogromnym wyzwaniem logistycznym. Badacze sugerują, że mogły być przewożone wodą, a następnie lądem, co wymagało znacznej organizacji i współpracy w społeczności.

Kamienie sarsenowe są twardsze niż granit, co czyni je doskonałym materiałem budowlanym. Z kolei błękitne skały, przypominające gabro lub labradoryt, były wykorzystywane w konstrukcji ze względu na swoje unikalne właściwości estetyczne i symboliczne. Odkrycia archeologiczne wykazały, że kamienie te były przetwarzane przy użyciu zaawansowanych technik, co świadczy o umiejętnościach budowniczych ówczesnych ludzi.

Stonehenge jest znane ze swojego astronomicznego znaczenia, które odgrywało kluczową rolę w życiu starożytnych ludzi. Układ kamieni jest precyzyjnie wyrównany z wschodzącym słońcem podczas letniego przesilenia, co miało ogromne znaczenie dla rolniczych społeczności, które opierały swoje kalendarze na cyklach słonecznych.

Oprócz obserwacji słonecznych, Stonehenge mogło również pełnić funkcję obserwatorium do śledzenia ruchów księżyca i innych ciał niebieskich. Badania archeoastronomiczne sugerują, że układ kamieni mógł być używany do przewidywania zaćmień oraz do określania pór roku, co miało kluczowe znaczenie dla społeczności, które zależały od rolnictwa. Oś podkowy kamieni wyznacza kierunek, z którego wschodzi słońce w najdłuższym dniu w roku, co dodatkowo potwierdza astronomiczne znaczenie tego miejsca.

Stonehenge to nie tylko zabytek archeologiczny, ale także miejsce, które tętni życiem dzięki różnorodnym wydarzeniom kulturalnym i duchowym. Co roku, szczególnie podczas przesileń letnich i zimowych, tysiące ludzi gromadzą się w tym miejscu, aby celebrować te ważne momenty w kalendarzu.

Oprócz tych corocznych wydarzeń, Stonehenge jest gospodarzem wielu innych atrakcji, takich jak koncerty, warsztaty artystyczne oraz różnorodne ceremonie duchowe. Centrum dla odwiedzających Stonehenge oferuje bogate wystawy, interaktywne prezentacje oraz wycieczki z przewodnikiem, które pomagają zwiedzającym lepiej zrozumieć znaczenie tego miejsca. Dzięki tym wydarzeniom, Stonehenge staje się żywym centrum kulturowym, które łączy ludzi z różnych środowisk i tradycji.

Stonehenge pełniło wiele funkcji, które wciąż są przedmiotem badań i spekulacji. Jedną z najważniejszych teorii jest to, że mogło być miejscem kultu religijnego, związanym z cyklami natury. Ustawienie kamieni w stosunku do wschodzącego słońca podczas letniego przesilenia sugeruje, że mogło być to miejsce, gdzie odbywały się ceremonie mające na celu zapewnienie obfitych plonów i dobrobytu dla społeczności rolniczych. Inna hipoteza wskazuje, że Stonehenge mogło być miejscem pochówku, co potwierdzają liczne znaleziska ludzkich szczątków w okolicy. Dodatkowo, niektórzy badacze sugerują, że Stonehenge mogło być prymitywnym obserwatorium astronomicznym, wykorzystywanym do przewidywania zaćmień i innych zjawisk astronomicznych, co podkreśla zaawansowaną wiedzę astronomiczną starożytnych budowniczych.

Kamień Sarsen nr 11 wyróżnia się od pozostałych 29 kamieni w zewnętrznym kręgu. Może być krótszy i węższy z dwóch głównych powodów:

1. Naturalne cechy geologiczne: Sarseny, z których wykonano Stonehenge, to twardy piaskowiec, który może mieć różne właściwości w zależności od miejsca wydobycia. Kamień nr 11 mógł być mniej odpowiedni do wykorzystania w budowie, co skutkowało jego mniejszymi wymiarami.

2. Celowy wybór: Istnieje hipoteza, że kamień Sarsen nr 11 mógł być celowo wybrany jako krótszy i węższy element, aby wprowadzić różnorodność w układzie kamieni. Tego rodzaju różnice mogły mieć znaczenie symboliczne lub estetyczne, a także mogły być związane z funkcją, jaką kamień miał pełnić w kontekście całej konstrukcji.

Czas potrzebny na zwiedzanie Stonehenge może się różnić w zależności od indywidualnych preferencji. Zazwyczaj, aby w pełni doświadczyć tego niezwykłego miejsca, warto zarezerwować od 1,5 do 2 godzin.

1. Zwiedzanie Centrum Obsługi Ruchu Turystycznego: Oferuje multimedialne wystawy poświęcone historii Stonehenge oraz rekonstrukcję prehistorycznej wioski.

2. Spacer do kamiennych kręgów: Kamienie znajdują się około 2 kilometrów od Centrum. Dojście do kamieni można zrealizować pieszo lub skorzystać z darmowego autobusu wahadłowego, co zajmuje około 30-40 minut.

Czas spędzony przy samych kamieniach jest nieograniczony, co pozwala na dokładne przyjrzenie się budowli i zrobienie zdjęć. Warto również uwzględnić czas na ewentualne oczekiwanie na autobus oraz na powrót do Centrum Obsługi. W sumie, na spokojną wizytę w Stonehenge, w tym zwiedzanie centrum i spacer do kamieni, warto zarezerwować około 2 godzin.